In diverse Leeuwarder Couranten wordt over een TONNEZET bij Gaast geschreven Een verklaring voor het woord Tonnezet
kan zijn: Wikipedia geeft de volgende uitleg voor
een Rolbrug: |
Rolbrug bij Uppsala Zweden | ||
Ook in Tijnje hebben we een rolbrug gehad en de buurt wordt nog
altijd Rolbrug genoemd. Er is zelfs een toneelstuk door Bouke
Oldenhof gemaakt met de Of deze brug op de oever rolde of dat er rollen onder de brug zaten, zodat de brug kon draaien is bij onderstaande foto uit 1900 niet te zien. Maar ook deze brug is vervangen voor een moderne ophaalbrug. |
||
Nog een merkwaardige rolbrug. Bij de belegering van Alkmaar in 1573 door de Spanjaarden gebruikte men ook een rolbrug om dichterbij de stad te kunnen komen. Volgens overlevering was dit een effectief middel voor een verovering. Tegenwoordig heeft de Genie een drijvende brug van onderdelen die aan elkaar worden gekoppeld. Het Tonnezet in Gaast gaf verbinding tussen de oevers van de Gaastervaart bij de Zandlaan, er ligt nu een dam. Het oude huisje bij de kruising van de Zandlaan en de Boerestreek werd vroeger de Tonne genoemd. Misschien woonde hier wel de brugwachter. |
||
In eerste instantie waren de onderhoudskosten van het
Tonnezet voor de
Floreenplichtigen van Gaast. Vandaar de naam ‘Tonne Floreen Zet’. De zorg werd echter volgens de LC van 1881 overgedragen aan de dorpsgemeenschap. Dat ging ook niet goed en toen kwam de gemeente in beeld. | ||
De timmerwerkplaats aan de andere kant van de Gaastervaart was
van de Algera’s en deze hadden ook het onderhoud van het zet zoals
uit nevenstaande rekening blijkt.
Bijgaande rekening uit 1825-1828 van timmerman
|
||
In 1905 werd het zet vervangen door een vaste
brug. De vaart werd niet meer gebruikt voor doorgaande boten, omdat
het Feitemeer en de aangrenzende meren, waarin de vaart
uitkwam, drooggelegd en het nu weilanden waren met daar
doorheen kleinere sloten voor de waterafvoer. Tegelijk met deze ontwikkeling moesten de wegen ook geschikt
gemaakt worden voor dit vervoer. Voor 1903 was de Boerestreek
bij Gaast nog een kleipad, maar deze werd besinteld. Volgens
de gegevens werd de weg 4 meter breed en het sintelen kostte
750 gulden. |
||
Het zet boven de letter K van Kadastrale
Gemeente Gaast sluit aan op het pad/weg naar de
gemeenschappelijke weide van het Hoogland. Op de kaart is iets hoger ook nog een molen getekend boven
de gemeenschappelijke weide. |
||
Hieronder nog een aantal artikelen of advertenties uit de
Leeuwarder Courant die over het Tonnezet gaan. LC 3/8-1881: Het onderhoud van het Tonnezet te Gaast zal aan belanghebbenden worden overgelaten. Men had het in 1874 ten laste van het dorp genomen, omdat de floreenpligtigen van Gaast zich daaraan onttrokken; doch men heeft nu ingezien, dat dit verkeerd is geweest, aangezien het zet geheel een privaat karakter heeft en hoegenaamd niet voor de dorpspublieke dienst bestemd is. Opmerking: Blijkbaar was eind 19e eeuw de gemeenschappelijke weide in het Hoogland niet meer van de dorpsbewoners en de loop daar naar toe ook niet meer nodig. LC 23/11-1888: Artikel Particuliere Correspondentie: Waarbij verzocht werd om den weg langs de Boerestreek te Gaast hard te maken en met het Tonnezet bij de gemeente in onderhoud te nemen. LC 19/1-1904: Wonseradeel: Tot de volgende vergadering zijn aangehouden het voorstel van B&W op het verzoek van ingezetenen van Gaast om het Tonnezet van gemeentewege te herstellen. LC 28/12-1904: Wonseradeel: Een suppletoire ligger van waterstaatswerken, de strekking hebbende om het Tonnezet te Gaast als voor den publieken dienst bestemd te verklaren, tot advies te stellen in handen van eene commissie. (Tot leden dezer commissie zijn benoemd de heeren Scheepsma, Blanksma en Politiek). LC 28/2-1905: Wonseradeel: De door het dagelijksch bestuur opgemaakte suppletoire ligger van waterstaatswerken – waarop aangebracht is het Tonnezet te Gaast – is vastgesteld. LC 14/6-1905: Wonseradeel: Ingezetenen van Gaast hebben zich bij vernieuwing tot den Raad gewend met het verzoek, om het onlangs op den staat van publieke waterstaatswerken aangebrachte Tonnezet van gemeentewege te herstellen en voortaan te onderhouden. B&W brachten daarop een gunstig advies uit en de Raad vereenigde zich daarmede. LC 18/7-1905: Advertentie: Ten gemeentehuize van Wonseradeel zal op Zaterdag 29 Juli, ’s v/m. 11 uur, worden aanbesteed: 1. Het maken van eene nieuwe VASTE BRUG, ter vervanging van het Tonnezet te Gaast. Naschrift: In meerdere LC’s komen we advertenties tegen waarin het woord Tonnezet nog wordt genoemd en deze hebben meestal te maken met het Waterschap “De Waarborg”, in de gemeente Wonseradeel: Zoals een vergadering van Ingelanden, krachtens den Bijzonderen Ligger “de Gaastervaart vanaf de Dijksvaart tot het Tonnezet met een opslagplaats bij dat zet”. Het gebruikte woord ‘Tonnezet’ gaat niet meer over het echte Tonnezet. Deze werd in 1905 vervangen door een vaste brug, maar de naam en plaats waren blijkbaar zo bekend dat deze nog in vele plaatsbeschrijvingen werden genoemd. We komen dit ook tegen bij de Rolbrug onder Tijnje. | |
Histoarysk Wurkferbân Wűnseradiel |